Arabuluculuk nedir?
Arabuluculuk, hukuk sistemi gelişmiş ülkelerde yaygın olarak kullanılan, uyuşmazlığın mahkeme dışı, hızlı ve kesin bir şekilde çözülmesini amaçlayan bir usul hukuku kurumudur. Arabuluculuk; tarafların içinde bulundukları uyuşmazlığı tarafsız bir üçüncü kişi yardımı ile mahkemeye gitmeden ya da mahkeme yönlendirmesiyle çözmelerinde kullanabilecekleri bir yöntemdir.
• Arabuluculuğa dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra da başvurulabilir
Arabuluculuk, “zorunlu arabuluculuk” ve “ihtiyari arabuluculuk” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır:
I. Zorunlu Arabuluculuk: Bazı uyuşmazlıklar için mahkemeye dava açmadan önce arabulucuya gitme zorunluluğu vardır. Zorunlu arabuluculuk, bu uyuşmazlıklar açısından dava şartıdır. Yani, arabulucuya gitmeden açılan dava, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilir. Ticari davalar ve iş davalarına konu olan bazı talepler (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, maaşlar vb.) zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır.
II. İhtiyari Arabuluculuk: İhtiyari arabuluculuk, tarafların bir arabulucuya gitme zorunluluğu olmadığı halde uyuşmazlığın çözümü için dava açmadan önce arabulucuya başvurmayı tercih etmesidir..
Online Arabulucu Formu
Arabuluculuk Hangi Konularda Uygulanır?
- Ticari sözleşmelerden kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 5/a maddesine göre, TTK’nın 4. maddesinde belirtilen tüm ticari davalar ile diğer özel kanunlarda yer alan ticari davalardan, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.
- Genel ticari uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Türk Ticaret Kanunun’da düzenlenen ve tarafların ticari işletmeleri ile ilgili uyuşmazlıkların tamamı ticari uyuşmazlıktır. Buna ek olarak tarafların tacir olmadığı bazı uyuşmazlıklar da ticaridir. Örneğin;
- Çek ve bono (senet)’ten, rekabet yasağından,
- Fikri mülkiyetten komisyon sözleşmesinden,
- Yayım sözleşmesinden,
- Rehin karşılığı ödünçten kaynaklanan
- Banka ve finans kurumları ile yaşanan uyuşmazlıklar ticaridir.
- Kiracı-kiralayan; kira uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Kira bedeli,kira bedelinin tespiti; tahliye konusu olan anlaşmazlıklarda dava yoluna gitmeksizin arabuluculuk yolu ile çözüme kavuşturulabilir. Hazırlanan arabuluculuk anlaşması, size dava sonucu elde edeceğiniz hukuki sonucu ve korumayı sağlayacaktır
- İş Hukukunda kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Çalışanlar ve işverenler arasındaki uyuşmazlıkların büyük bir bölümü zorunlu arabuluculuk kapsamında olup, arabuluculuk ile çözümü hızlı, ekonomik ve sürdürülebilir ilişkileri hedef alarak düzenlenmiştir.
İşçi ve işveren, iş hukuku ile ilgili hukuki sorunun çözümü için bir arabulucu üzerinde anlaştıkları takdirde, uyuşmazlığı her iki tarafın da kabul ettiği arabulucu çözmeye çalışır.
- İş hukukunda olarak kabul edilen arabuluculuğun uygulama alanları şu şekildedir:
- İşe İade Davalarında Zorunlu Arabuluculuk:
- Kıdem Tazminatında Zorunlu Arabuluculuk
- İhbar Tazminatında Zorunlu Arabuluculuk:
- Fazla Çalışma (Mesai) Ücretinde Zorunlu Arabuluculuk: Fazla çalışma ücreti,
- Yıllık ücretli izin, maaş (işçilik aylık ücreti veya yevmiye ücreti), genel tatil ücretleri, milli ve dini bayram tatil ücretleri
- İşçi ile İşverenin Birbirine Hakaret Etmesi:
- Aile hukukundan kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildikleri iş ve işlemlerden doğan aile uyuşmazlıkları arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulabilir. Bu kapsamda;
- Nişanın bozulması sonucunda hediyelerin iadesi ve maddi tazminat istemleri,
- Evliliğin devamı boyunca malların yönetimi, evliliğin devamı boyunca mallar üzerinde tasarruf,
- Evliliğin sona ermesi halinde mal paylaşımı,
- Evliliğin sona ermesi halinde tazminat ve nafaka, uyuşmazlıkları arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulabilir.
- Tüketici uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Tüketici, bir mal ve hizmeti ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan veya yararlanan kişidir. Tüketici mahkemeleri ve Tüketici Hakem Heyetlerinin görev alanına giren uyuşmazlıklar ise tüketici uyuşmazlığıdır.
- Ortaklığın giderilmesi / miras paylaşımından kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Miras kalan malların, tarafların çok sayıda olması ya da iletişim eksikliği nedeniyle anlaşarak bölüşülememesi nedeniyle dava yoluna başvurulduğu görülür. Ortaklar dava yerine arabuluculuk yoluna başvurduklarında, dava ve satış masraflarına katlanmadan, taraf sayısı ne kadar fazla olursa olsun iletişim kurmaları ve ortak arzularına en uygun çözümün bulunması ve malların satılmadan aile içinde kalması dahi mümkündür.
- Banka ve finans sektöründen kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Banka ve bankacılık faaliyetleri ile ilgili her türlü uyuşmazlık gerek kurumlar arası ve gerekse kişilerle ile ilgili uyuşmazlıklar arabuluculuğa elverişlidir.
- İnşaat sözleşmelerinden kaynaklı uyuşmazlıklarda Arabuluculuk
Son yıllarda canlanan inşaat sektöründe müteahhitler ve alıcılar arasında yada inşaat firmaları ve taşeron şirketler arasında birçok sorun yaşanabilmekte ve davalar yorucu bir hal alabildiği gibi sonuç tarafları mutlu da etmemektedir. Tüm bu uyuşmazlıklar arabuluculuk yolu ile hızlı, tatmin edici ve güçlü bir koruma ile çözülebilir niteliktedir.
İhtiyari Arabuluculuk
İş davalarında zorunlu arabuluculuk uygulaması dışında herhangi bir özel hukuk uyuşmazlığının tarafları da zorunlu olmadığı halde arabulucuya başvurabilir. Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri tüm özel hukuk uyuşmazlıkları, işleri ve davaları arabuluculuk yasası uygulaması ile çözüme kavuşturulabilir (Arabuluculuk Kanunu md.1/2).
Arabulucunun Ücreti Nasıl Ödenir?
Arabulucu, yaptığı hizmet karşılığında bir ücret alır (Arabuluculuk Kanunu md.7). Taraflar başka türlü kararlaştırmamış ise; arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tarifesi uygulanarak belirlenir.